Ambtenaren zijn per 1 januari 2020 werknemers geworden

Per 1 januari 2020 is de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking getreden. Maar wat betekent dit nu concreet voor ambtenaren? In dit artikel worden de de belangrijkste wijzigingen benoemd.

Tweezijdige arbeidsovereenkomst en het Burgerlijk Wetboek
Voorheen werden ambtenaren aangesteld, wat in feite een eenzijdige rechtshandeling is, een besluit. Dit is nu anders. Met ambtenaren die vanaf 1 januari 2020 in dienst treden wordt een arbeidsovereenkomst gesloten. De aanstelling van een ambtenaar die al vууr 1 januari 2020 was begonnen en hierna nog steeds als ‘ambtenaar’ werkzaam is, is automatisch omgezet in een arbeidsovereenkomst.

Het belangrijkste gevolg hiervan is dat de wettelijke bepalingen uit het Burgerlijk Wetboek over arbeidsovereenkomsten (titel 10 van boek 7) van  toepassing zijn geworden op deze dienstverbanden. Hiermee zijn ambtenaren dus ‘gewone’ werknemers geworden en gelden nu ook de wettelijke regels omtrent proeftijd, etc.

Veranderen de arbeidsvoorwaarden door de Wnra?
Nee, de bedoeling van de Wnra is dat het alleen een technische omzetting betreft en dat alle oude rechten behouden blijven.
Let er wel op dat, indien er een schriftelijke arbeidsovereenkomst aangeboden wordt per 1 januari 2020, het geen verslechtering betekent. Indien dit geaccepteerd wordt, bent u daar in principe aan gebonden.

Tip: let dus op indien u een schriftelijke arbeidsovereenkomst aangeboden krijgt, ook bij verlengingen vanaf 1 januari 2020. Blijf waakzaam of er geen verslechteringen in staan. Denk aan een concurrentiebeding of een eenzijdig wijzigingsbeding. Neem gerust contact met ons op voor een juridische toetsing van het voorstel.

Ontslag
Na de normalisering geldt ook voor de ambtenaar het ontslagrecht zoals we dat kennen uit het Burgerlijk Wetboek. Dit houdt in dat ontslag niet meer door een ontslagbesluit kan worden verleend. In plaats daarvan moet de overheidswerkgever, net als elke andere werkgever, eerst toestemming hebben van het UWV voordat de arbeidsovereenkomst opgezegd mag worden op grond van langdurige arbeidsongeschiktheid (langer dan 2 jaar) of bedrijfseconomische omstandigheden of een reorganisatie. In geval van ontslagredenen die te maken hebben met de ambtenaar zelf (disfunctioneren, verstoorde arbeidsverhouding, etc.) moet de overheidswerkgever eerst naar de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Om dit te bewerkstelligen is het hebben van een dossier waaruit de ontslaggrond en de onmogelijkheid tot herplaatsing blijkt, wel noodzakelijk.

Uiteraard staat u ook vrij om de arbeidsovereenkomst met een vaststellingsovereenkomst en dus met wederzijds goedvinden te beлindigen, zonder tussenkomst van het UWV of een kantonrechter. U doet er dan wel verstandig aan deze overeenkomst juridisch te laten beoordelen en verder advies in te winnen. Onze advocaten adviseren u hierbij graag!

Transitievergoeding
Door de inwerkingtreding van de Wnra hebben ook ambtenaren vanaf 1 januari 2020 in beginsel recht op een transitievergoeding, net als iedere andere werknemer mits de werkgever het initiatief tot beлindiging neemt. De diensttijd als ambtenaar telt voor de berekening van deze vergoeding mee.

Tip: kijk wel goed in de cao na of er recht bestaat op een boven- en/of nawettelijke uitkering of een andere regeling en neem dus niet zomaar genoegen met de transitievergoeding. Deze boven- en/of na wettelijke uitkering of andere regeling kan namelijk in de plaats komen van de transitievergoeding, hetgeen gunstiger kan zijn voor u.

Tip: wordt de transitievergoeding door de werkgever niet automatisch / niet vrijwillig voldaan bij de eindafrekening, weet dan dat er een vervaltermijn geldt van 3 maanden na de dag waarop de arbeidsovereenkomst is geлindigd. Binnen die termijn moet de uitbetaling van de transitievergoeding bij de kantonrechter zijn gevorderd, anders is het te laat en kan uitbetaling niet meer afgedwongen worden.

Uitzonderingen
Een aantal groepen is uitgezonderd, vaak vanwege de bijzondere positie, specifieke taak of ontbreken van de voor een arbeidsovereenkomst ‘vereiste ondergeschikte positie’. Denk daarbij aan politieke ambtsdragers, militaire ambtenaren, politieambtenaren, notarissen, gerechtsdeurwaarders en rechterlijk ambtenaren (inclusief leden van het OM).

Conclusie
De Wnra behelst nogal wat veranderingen aangezien hierdoor voor ambtenaren de ‘normale’ arbeidsrechtelijke regels gelden.

Heeft u naar aanleiding van het lezen van dit artikel vragen of wenst u advies over een aangeboden arbeidsovereenkomst of bijvoorbeeld een vaststellingsovereenkomst (beлindigingsovereenkomst)? Neem dan contact op met Angelique Verweij of Wesley Sallé via info@vbvadvocaten.nl of 0341-760510.