Het studiekostenbeding en de verplichte scholing

Het studiekostenbeding en verplichte scholing: wat werkgevers moeten weten

Als werkgever is het belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over het studiekostenbeding en de regels rondom verplichte scholing. Deze aspecten spelen een cruciale rol in het beheren van opleidingskosten en het ontwikkelen van de vaardigheden van jouw personeel.

Wat is een specifiek studiekostenbeding?

Een studiekostenbeding is een overeenkomst tussen werkgever en werknemer waarin wordt vastgelegd dat de werknemer de kosten van een opleiding moet terugbetalen als hij of zij binnen een bepaalde periode na het afronden van de opleiding uit dienst treedt. Dit beding biedt werkgevers de mogelijkheid om te investeren in de opleiding van hun werknemers, met de zekerheid dat deze investering niet verloren gaat als de werknemer snel na de opleiding vertrekt.

Belangrijke elementen van een studiekostenbeding

1. **Schriftelijke Vastlegging**: Het studiekostenbeding moet schriftelijk worden vastgelegd, bij voorkeur in de arbeidsovereenkomst of een addendum daarop.

2. **Specificatie van Kosten**: Het beding moet duidelijk specificeren welke kosten onder de regeling vallen. Dit kan variëren van cursusgeld en studiemateriaal tot reiskosten en examengeld.

3. **Afschrijvingsperiode**: Er moet een redelijke afschrijvingsperiode worden afgesproken. Dit betekent dat de terugbetalingsverplichting geleidelijk vermindert naarmate de werknemer langer in dienst blijft na het voltooien van de opleiding.

4. **Redelijke Terugbetaling**: De terugbetalingsregeling moet redelijk zijn. De terug te betalen bedragen moeten proportioneel zijn aan de duur van het dienstverband na de opleiding.

Verplichte scholing

Naast het studiekostenbeding is er ook regelgeving omtrent verplichte scholing.

Sinds 1 juli 2015 is al expliciet in de wet vastgelegd dat er op werkgevers (op grond van artikel 7:611a BW) een scholingsplicht rust ten aanzien van de werknemers in de organisatie. Op grond hiervan is de werkgever verplicht om een werknemer in staat te stellen de scholing te volgen die noodzakelijk is voor de uitoefening van de functie.

Meer verplichtingen rondom scholing per 1 augustus 2022

Per 1 augustus 2022 hebben werkgevers meer verplichtingen gekregen ten aanzien van de scholing van haar werknemers. Als gevolg van de wetswijziging is een werkgever (op grond van artikel 7:611a lid 2 BW) gehouden om bepaalde scholing kosteloos aan te bieden, waardoor je als werkgever de kosten zal moeten dragen en het niet op de werknemer afgewenteld kan worden. Een studiekostenbeding mag in dat geval ook niet. Doe je dit toch dan is een dergelijke afspraak nietig, dat wil zeggen dat de afspraak juridisch nooit heeft bestaan en je er dus ook geen beroep op kan doen.

Deze verplichte scholing geldt als een werknemer ook verplicht is bepaalde scholing te volgen om het werk waarvoor hij of zij is aangenomen uit te voeren. Dit op grond van de wet, cao of Europees recht.

Oppassen geblazen!

Tot nu toe is nog niet volledig uitgekristalliseerd wat er exact wordt verstaan onder verplichte scholing. Wat al wel duidelijk is geworden dat hieronder worden gerekend de scholingen ten aanzien van vakbekwaamheid, veiligheid, certificeringseisen (zoals noodzakelijke jaarlijkse opleidingspunten), scholing om mee te gaan in technologische ontwikkelingen en scholing in het geval de functie van de werknemer komt te vervallen of niet langer in staat is deze te vervullen. Dit laatste laat enige ruimte over voor interpretatie. Wat hieronder in ieder geval wordt verstaan is scholing die redelijkerwijs van de werkgever mag worden, zoals scholing in het kader van een verbetertraject bij disfunctioneren.

Zoals vaker in het recht, gelden er uitzonderingen. Zo wordt niet tot verplichte scholing gerekend de scholing die een werknemer nodig heeft om bij eerste aanvang van de werkzaamheden, gekwalificeerd te zijn. Te denken valt aan een universitaire rechtenstudie in geval van een advocaat. Maar hoe zit het met de opleiding van de advocaat-stagiaire?

De beroepsopleiding van een advocaat-stagiaire is recent door de kantonrechter Rotterdam gekwalificeerd als een scholing zoals bedoeld in dit wetsartikel, waardoor de advocaat-stagiaire ondanks een studiekostenbeding, de opleidingskosten niet hoefde terug te betalen (Rb. Rotterdam 16 januari 2024 ECLI:NL:RBROT:2024:400). In de literatuur wordt deze uitspraak overigens al wel bediscussieerd. Ten tijde van het schrijven van dit artikel is het niet bekend of er tegen deze uitspraak hoger beroep is ingesteld.

Gereglementeerde beroepen 

Ook is er een lijst met gereglementeerde beroepen die van de verplichting zoals hiervoor bedoeld zijn uitgezonderd, zoals een beëdigde tolk of vertaler of arts, om maar enkele voorbeelden te noemen.

Dat gezegd hebbende, is de uitzondering ten aanzien van gereglementeerde beroepen, aan kritiek onderhevig. Dit aangezien de Europese Richtlijn, waaruit de wetswijziging voort is gekomen, zorgt voor een achteruitgang voor de rechten van deze werknemers.

Voorheen was het namelijk ook verplicht om werknemers die een gereglementeerd beroep uitoefenen, in staat te stellen noodzakelijke scholing te volgen en de kosten voor de scholing als werkgever te dragen en dus te betalen. Omdat er een plicht bestaat om het nationale recht in overeenstemming met het Unierecht uit te leggen, is het laatste hier nog niet over gezegd. Er kan immers gezegd worden dat ook hierdoor de verplichting bestaat om de studiekosten te betalen, ook als het gaat om een gereglementeerd beroep.

Het belang van opleiding en ontwikkeling

Investeren in de opleiding en ontwikkeling van je werknemers biedt tal van voordelen. Het verhoogt niet alleen de vaardigheden en productiviteit van je personeel, maar draagt ook bij aan hun tevredenheid en loyaliteit. Door duidelijk te communiceren over studiekostenbedingen en verplichte scholing, kan je misverstanden voorkomen en een solide basis leggen voor een langdurige en vruchtbare samenwerking.

Conclusie

Het is essentieel voor werkgevers om een goed begrip te hebben van de regels rondom het studiekostenbeding en verplichte scholing. Door deze regels correct toe te passen, kan je zowel je bedrijf als je werknemers optimaal ondersteunen. Zorg ervoor dat alle afspraken duidelijk worden vastgelegd, zodat zowel de werkgever als de werknemer profiteert van een goed georganiseerd en rechtvaardig opleidingsbeleid.

Meer informatie

Je kunt bij ons je huidige studiekostenovereenkomst laten checken óf je kunt door ons een model laten opstellen, zodat jouw organisatie voorzien is van een juridisch kloppend studiekostenbeding. Wil je met ons sparren over juridische kwesties of wil je juridisch advies, neem dan contact op met de advocaten van ons kantoor. Wij adviseren je graag!

Angelique Verweij en Wesley Sallé

a.verweij@vbvadvocaten.nl en w.salle@vbvadvocaten.nl

tel. 0341-760510

Bronnen: Rijksoverheid, Memorie van toelichting, wetten.nl, rechtspraak.nl

Hoewel de uiterste zorg is besteed aan de inhoud van dit nieuwsbericht, aanvaardt VBV Advocaten geen aansprakelijkheid voor onvolledigheid of onjuistheid.